1- دانشکده علوم اجتماعی واقتصاد دانشگاه الزهرا 2- دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران ، h.kordbacheh@alzahra.ac.ir 3- دانشگاه شهید بهشتی، تهران
چکیده: (628 مشاهده)
اندازهگیری دقیق ستانده در سنجش درست بهرهوری کل عوامل تولید به عنوان نسبت شاخص ستانده به شاخص نهاده، نقش مهمی دارد. تولید همه کالاها و خدمات اغلب با ستانده ناخواسته جانبی همراه است. عدم لحاظ ستانده جانبی در محاسبه مجموع ستانده یک بنگاه، میتواند باعث تورش قابل توجهی در محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید شود. این مقاله، با استفاده از برآورد شاخصهای مالمکوئیست -لیونبرگر و مالمکوئیست به بررسی اثر تولید پسماند و گازهای گلخانهای به عنوان ستانده جانبی نامطلوب بر محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید 24 رشته فعالیت کد دو رقمی ISIC طی دوره 1399-1381 پرداخته است. مقایسه برآوردهای صورت گرفته نشاندهنده وجود شکاف قابل توجهی بین برآورد بهرهوری کل عوامل تولید بدون درنظرگرفتن و یا با لحاظ ستانده نامطلوب است. نتایج آزمون ویلکاکسون وجود تفاوت معنیدار در برآوردهای صورت گرفته را تایید میکند؛ با توجه به این آزمون لحاظ ستانده نامطلوب بر نتایج برآورد بهرهوری کل عوامل تولید از نظر آماری بطور معناداری اثرگذار است. بنابراین در نظر گرفتن ستانده نامطلوب، برآورد قابلاطمینانتری از بهرهوری ارائه میکند. بر اساس نتایج این مطالعه متوسط بهرهوری کل عوامل تولید بدون لحاظ ستانده نامطلوب بخش تولیدی صنعت معادل 03/1 بوده است. یعنی بهرورهوری بطور متوسط در این دوره سالانه 3 درصد افزایش داشته است، در حالیکه با لحاظ ستانده جانبی نامطلوب همانطور که انتظار میرفت، بهرهوری کل عوامل تولید صنعت به 984/0 میرسد. این نتیجه نشان دهنده کاهش بهرهوری کل، سالانه بطور متوسط حدود 6/1 درصد و وجود یک شکاف منفی قابل توجه در برآورد بهرهوری سالانه با مقدار متوسط سالانه بیش از 4 درصد بوده است. توجه به این مسئله میتواند در محاسبه درست بهرهوری نقش مهمی داشته باشد. نتایج این تحقیق شواهد تجربی مهمی در اهمیت توجه به محاسبه درست ستانده در محاسبه بهرهوری برای صنعت کارخانهای ایران و سازمان ملی بهرهوری ایران به عنوان متولی اصلی سنجش و ارتقاء بهرهوری کشور ارائه میکند. طبقهبندی JEL:L60,O14,D24 کلیدواژهها: صنایع کارخانهای، بهرهوری کل عوامل تولید، بهرهوری با لحاظ ستانده نامطلوب، پسماند و گازهای گلخانهای.
khosravi A, kordbacheh H, arabmazar A. Evaluating the productivity of Iran's factory industries in terms of undesirable output. QEER 2023; 19 (79) :5-40 URL: http://iiesj.ir/article-1-1578-fa.html
خسروی عاطفه، کردبچه حمید، عرب مازار عباس. ارزیابی بهرهوری صنایع کارخانهای ایران با لحاظ ستانده نامطلوب. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژي. 1402; 19 (79) :5-40