استاد دانشکدهی علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
محمد حسن فطرس
دانشیار دانشکدهی اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا
مرتضیدرخشان
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکدهی علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
چکیده
رودخانهها و منابع آبی آنها از مهمترین کالاهای زیست محیطی تأمین کنندهی انرژی در کشورهای درحال توسعه هستند. همچنین محیط زیست و خدمات اکوسیستمی و اکوتوریستی آنها بهعنوان منابع با ارزش طبیعی، نقش مهمی در رفاه جامعه و اقتصاد هر کشور ایفا میکند، اما به دلیل بروز شکست بازار در کشف قیمت برای این خدمات، ارزشگذاری و تعیین ارزش از موضوعات اصلی اقتصاد منابع طبیعی است. هدف این مطالعه تعیین ارزش حفاظتی ویژگیهای مختلف کالای زیست محیطی زاینده رود و منابع طبیعی مرتبط با آن میباشد. به منظور نیل به این هدف با استفاده از رویکرد مدلسازی انتخاب، روش آزمون انتخاب و بهرهگیری از مدل اقتصادسنجی لاجیت آشیانهای به برآورد قیمتهای ضمنی و محاسبهی تمایل به پرداخت نهایی ویژگیهای زیست محیطی زاینده رود اقدام میشود. در ادامه ارزیابی تأثیر متغیرهای اقتصادی– اجتماعی بر ارزش فوق و ارزیابی تغییرات رفاهی تغییر در سیاستهای فرضی انجام میگیرد. دادههای پژوهش بهصورت پیمایش میدانی و از 270 پرسشنامهی آزمون انتخاب در فصل بهار و تابستان 1392 استخراج شده است. نتایج حاصل از مدل لاجیت آشیانهای نشان میدهد که بازدیدکنندگان برای هر سطح از ویژگیهای جاری بودن آب در سطح رودخانه، حفظ تنوع جنگلی، حفظ آثار باستانی و بهداشت رودخانه تمایل به پرداخت نهایی مثبت دارند. متغیرهای اقتصادی- اجتماعی مانند طبقهی درآمدی، سطح تحصیلات، بُعد خانوار، جنسیت، تأهل، سن و بومی بودن تأثیر مثبت و معنیدار بر میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان دارد. پیشنهاد میشود به منظور حفظ کیفیت خدمات زیست محیطی زاینده رود و منابع انرژی مرتبط با آن از مکانیسم بازار با در نظر گرفتن موارد شکست بازار استفاده شود.