تحلیل جانشینی بین سوخت‌ها در بخش صنعت کشور با استفاده از مدل لاجیت خطی

داوود منظور

دانشیار دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه امام صادق manzoor@isu.ac.ir

لیلی نیاکان[1]^*

دانشجوی دکتری دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه تهران  leili.niakan@yahoo.com

تاریخ دریافت: 27/3/91  تاریخ پذیرش: 11/08/92

چکیده

تحلیل جانشینی بین حامل‌های انرژی یکی از موضوعات مهم در اقتصاد و سیاست‌گذاری انرژی است. جانشینی در بین حامل‌های انرژی می‌تواند تغییرات اساسی در تراز انرژی و در ترکیب عرضه‌‌ی انرژی ایجاد کند. جانشینی بین سوخت‌ها بیش‌تر در اثر تغییر در قیمت‌های نسبی ایجاد می‌شود. اطلاعات مربوط به امکان جانشینی بین سوخت‌‌ها در ارزیابی اثرات سیاست‌های دولت به‌ویژه سیاست قیمت‌گذاری انرژی بسیارمؤثر است. در این میان، تقاضای انرژی بخش صنعت از ظرفیت بالایی برای جانشینی بین سوخت‌ها برخوردار می‌باشد. در این مطالعه به تحلیل جانشینی بین حامل‌های مختلف انرژی در بخش صنعت ایران در طول دوره‌ی 88-1367 با استفاده از مدل لاجیت خطی پرداخته می‌شود. تابع لجستیک با وارد کردن مقادیر باوقفه، به‌خوبی مکانیزم تعدیل پویا را نشان می‌دهد. برآورد مدل لاجیت خطی پویا نشان می‌دهد که تقاضای گاز در بخش صنعت با کشش خودقیمتی 25/1- نسبت به تغییرات قیمت آن پرکشش می‌باشد. در مقابل، تقاضای برق از کشش‌پذیری پایینی (25/0-) برخوردار است و تقاضای فرآورده‌های نفتی تقریباً بی‌کشش (008/0-) می‌باشد. فرآورده‌های نفتی و برق مکمل یکدیگر و فرآورده‌های نفتی و گاز جانشین یکدیگر هستند. کشش جانشینی جزئی آلن بین فرآورده‌های نفتی و برق و فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی به‌ترتیب 775/0- و 096/1 می‌باشد. افزون بر این، گاز و برق با کشش جانشینی آلن 395/0، جانشین‌های متوسطی برای یکدیگر محسوب می‌شوند.

طبقه‌بندی JEL:C13, C01L16, Q42,O13   

کلید واژه: کشش جانشینی، تابع لجستیک، کشش جانشینی جزئی آلن، مدل لاجیت خطی، مکانیزم تعدیل پویا.