1- دانشگاه شیراز ، aostadzad@yahoo.com 2- دانشگاه شیراز
چکیده: (4602 مشاهده)
الگوهای پویای استخراج از منابع طبیعی و انرژی به دلایل مختلف بانااطمینانی روبرو میباشد. با استخراج از منابع انرژی (نفت و گاز) انتظار داریم که حجم منابع قابل استخراج همواره در طول زمان در حال کاهش باشد، ولی با توج به نتایج این تحقیق در برخی از زمانها به دلیل اکتشافات تصادفی (کشف چاههای جدید) حجم منابع قابل استخراج افزایش یافته است. نگاه غالب در مورد روند منابع قابل استخراج انرژی تجدیدناپذیر در طول زمان آنرا نزولی و در حال کاهش معرفی میکند، این نکته یکی از پیش فرضهای اساسی در مدلهای رشد که در آن منابع انرژی بهعنوان یکی از عوامل مؤثر در نظر گرفته میشود، به شمار میرود. اگر چه این نکته برای تمام منابع انرژی تجدیدناپذیر (اعم از کشف شده و کشف نشده) و در یک افق نامحدود غیر قابل انکار است، اما بسط آن به منابع قابل استخراج در یک مدت زمان معین، چندان قابل دفاع نیست. در این تحقیق با استفاده از آزمون تصادفی غیرپارامتری RUNS در سطح اطمینان 95 درصد نشان داده شده که تغییرات حجم منابع مورد نظر از یک فرآیند تصادفی تبعیت میکند. برای این منظور 16 نوع توزیع تصادفی برای این فرآیند تصادفی در سه الگوی مختلف در نظر گرفته شده است. با توجه به معیار بهترین برآورد و پیشبینی صورت گرفته، توزیع فوق هندسی و نرمال برای این فرآیند بهعنوان بهترین توزیع تصادفی تایید میگردد. بهمنظور پیشبینی حجم منابع قابل استخراج، در ابتدا سری زمانی مقدار استخراج انرژیهای فسیلی (نفت و گاز) و همچنین متغیر تحقیق و توسعه (متغیرهای دارای روند) با استفاده از روش هموارسازی نمایی هالت برآورد و پیشبینی شده است. با توجه به برآورد انجام گرفته حجم منابع قابل استخراج از سال 1394 تا سال 1410 دارای نرخ رشدی بهطور متوسط 04/0- درصد باشد. این درحالی است که بین سالهای 1359 تا 1393 منابع قابل استخراج سالانه دارای متوسط رشد 1/3 درصد بوده است. به عبارت دیگر با توجه به پیشبینی صورت گرفته رشد حجم منابع، نرخ نزولی داشته و حجم منابع در نقطهای از زمان، دیگر افزایش نیافته و نزولی خواهد شد. با توجه به بهترین الگوی در نظر گرفته شده پس از سال 1402 حجم منابع قابل استخراج نزولی خواهد شد. این موضوع اهمیت برنامهریزی جهت استفاده بیشتر از انرژیهای تجدیدپذیر و جایگزین برای نفت و گاز در بلندمدت را برای اقتصاد ایران نشان میدهد.
Estimation and prediction time series of energy resources extraction for Iranian economy (1980-2031). QEER 2017; 12 (51) :1-32 URL: http://iiesj.ir/article-1-576-fa.html
استادزاد علی حسین، هادیان ابراهیم. تحلیل تصادفی روند منابع قابل استخراج نفت و گاز در ایران 1410-1359). فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژي. 1395; 12 (51) :1-32