تحلیل اقتصادسنجی تقاضای نفت گاز در زیربخش حمل و نقل جاده‌ای- مقایسه رهیافت هم‌انباشتگی و STSM

حمید آماده؛ استادیار دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی amadeh@gmail.com 

تاریخ دریافت: 28/04/91  تاریخ پذیرش: 25/06/92

چکیده

یارانه‌ای بودن قیمت حامل‌های انرژی در کشور شده است تا مصرف این منابع در سال‌های گذشته به‌ویژه در بخش حمل و نقل افزایش قابل توجهی داشته باشد. با اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، افزایش قیمت حامل‌های انرژی از جمله گازوئیل مدنظر قرار گرفته است. برای بررسی اثرات اقتصادی این افزایش لازم است واکنش مصرف انرژی به تغییرات قیمتی الگوسازی شود. در این مقاله به برآورد تابع تقاضای نفت گاز در زیر بخش حمل و نقل جاده‌ای کشور پرداخته شده است. برای الگوسازی تابع تقاضای نفت گاز از تکنیک‌های مختلف اقتصادسنجی از جمله الگوی لگاریتمی، هم‌انباشتگی یوهانسن، رهیافت ARDL و الگوی سری‌های زمانی ساختاری (STSM) استفاده و نتایج حاصل مقایسه شده است. نتایج نشان ‌می‌دهد که تقاضای گازوئیل از نظر قیمتی بی‌کشش است. کشش قیمتی و درآمدی تقاضای انرژی در بلندمدت به ترتیب 0.5- و 0.93 برآورد شده است. کشش‌های برآورد شده از تکنیک‌های مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند. هم‌چنین نتایج STSM نشان می‌دهد که اولا ماهیت روند تقاضای نفت گاز تصادفی نیست و ثانیا این روش نسبت به رهیافت هم‌انباشتگی، کشش‌های قیمتی را کم‌تر برآورد می‌کند. بر این اساس برای کاهش مصرف نفت گاز در زیربخش حمل و نقل جاده‌ای تکیه بر سیاست‌های قیمتی صرف نمی‌تواند راهگشا باشد.

طبقه‌بندی JEL: C22، Q41

کلید واژه: هم‌انباشتگی، کشش قیمتی، نفت گاز، حمل و نقل جاده‌ای، ARDL، STSM.